Są w naszej historii przedmioty, których dzieje są znane. Niektóre przetrwały wszelkie zawieruchy targające naszym krajem i obecnie jako świadkowie przeszłości prezentują się jako podziwiane eksponaty w muzeach. Inne zaginęły bez wieści, skradzione bądź wywiezione przez któregoś z zaborców lub okupantów. I są takie, które uległy zniszczeniu, połamane, spalone, przy wielu świadkach, którzy akt dewastacji opisali, przekazali ludzkiej pamięci. Nikt nie poddaje w wątpliwość faktu ich nieistnienia.
Ale gdyby tak jeden z takich artefaktów ocalał? Gdyby po latach okazało się, że świadkowie ulegli ułudzie, a sam przedmiot został zachowany, w tajemnicy wywieziony i przez lata ukrywany?
Adam Berg spotyka się z nietypową prośbą, pewna kobieta prosi go o zapoznanie się archiwum jej niedawno zmarłej matki. Są tam zgromadzone przez wiele lat pracy i pasji, informacje na temat pamiątek po Chopinie. Tych zachowanych i tych zaginionych. I tych, które zostały bezpowrotnie utracone.
Maria Sobol, fascynatka i wielbicielka, wieloletnia pracownica Towarzystwa Chopinowskiego zebrała i uporządkowała wszystkie wiadomości o tym, co się rzeczywiście stało oraz te ślady i wątki, które budzą wątpliwości. Ale nieoczekiwanie zmarła. Przed śmiercią zostawiła córce tylko prośbę o przekazanie jej archiwum i kontynuowanie sprawy jej życia właśnie Adamowi Bergowi. Znała go jako tego, który potrafi szukać i drążyć nawet tam, gdzie wszyscy inni odpuszczają. Zatem wierzyła, że on dotrze w miejsca, w które jej się nie udało.
Adam po zapoznaniu się z dossier zebranym przez Marię, podejmuje trop. Skupia się na portretach Chopina i jego rodziny, które niby zaginione w czasie II wojny, już przed laty narobiły nieco szumu zauważone we wnętrzu stanowiącym tło enerdowskiego serialu. Czy Adam znajdzie portrety pędzla Mieroszewskiego? Odzyska? A może wytropi jeszcze inne przedmioty?
Tym razem w pogoni za chopinaliami podróżuje do kosmopolitycznego Berlina, zrujnowanego zamku na zamglonych i tajemniczych bezdrożach Estonii, i na słoneczną Majorkę. Czasem goni, czasem ucieka, a groźne wypadki zdarzają się wokół. Dziwne rzeczy przytrafiają się nawet w jego domu. Ale czy celem jest Adam? A może jego dziewczyna, Miłka? Ona też obraca się w niespokojnych środowiskach, uczestniczy w niebezpiecznych sytuacjach. I jest przecież sprytną hakerką.
Połknęłam książkę w dwa wieczory, przepełniona z jednej strony fascynacją tropami związanymi z historią pamiątek po Chopinie (niedawno czytałam wskazaną przez Autora jako jedno ze źródeł „Sztukę zagrabioną” oraz „Narzeczone Chopina” Magdy Knedler, więc jeszcze we mnie to siedzi), z drugiej jak zwykle emocjonującym śledztwem Adama, wiodącym w wiele odległych miejsc. Plastyka opisów zabiera tam czytelnika, czy to na chłodny uporządkowany i nowoczesny niemiecki uniwersytet, czy do ponurego i nieprzyjemnego przydrożnego estońskiego zajazdu, albo do majorkańskiego klasztoru, mekki turystów ale dawno już bez wielkiego znaczenia dla miejscowych. Widzimy wnętrza tajemniczej willi w niemieckim Oberhofie, i drugiej, umiejscowionej na oszałamiającym wybrzeżu Majorki. A wszystko łączą nieoczekiwanie nitki historii wschodniej Europy zbiegające się współcześnie. Co z odkryć Adama już przeszło do historii, a co dopiero wiąże się z przyszłością? Komu mogą zagrozić znalezione przez niego powiązania?
Kto jest tajemniczym, niewidocznym wrogiem? Kto i na kogo poluje? Czy Adamowi powiedzie się chopinowska misja? Co na niej zyska, a co straci? No i kim jest Wirtuoz?
Tradycyjnie Autor nie oszczędza swojego bohatera fizycznie, fundując mu czy to męczące podróże, czy walki z dobrze wyszkolonymi napastnikami, ani emocjonalnie. Gdy Adamowi zaczyna się wydawać, że wie jak ma wyglądać jego związek z Miłką, a ona zdaje się podzielać jego dążenia, życie znowu zaskakuje wykonując niespodziewaną woltę.
Zakończenie mnie niezwykle zaskoczyło. Połączenie wielkiego sukcesu i ogromnej straty powoduje, że bohater w oczach czytelnika jest po prostu człowiekiem. Życie nie oszczędza nawet bohaterów. A za sukcesem na jednym polu, może kryć się porażka na innym. Nic nie jest dane na zawsze. Nawet fikcyjnym postaciom literackim.
To fascynujące, jak po raz kolejny Krzysztof Bochus w sensacyjnym opakowaniu, podaje nam pigułki wiedzy i historii. A w połączeniu z bogactwem tła i kunsztem języka, książki Autora są prawdziwą ucztą literacką. Gorąco polecam!
I czekam na kolejne książki!
Tytuł: Wirtuoz
Cykl: Adam Berg
Autor: Krzysztof Bochus
Wydawnictwo: Skarpa Warszawska
Moja ocena: 10/10
Data premiery: 23 marca 2022
PS. A więcej tajemnic zaginionych chopinaliów odsłania Krzysztof Bochus w 4 numerze (1/2022) „Historii bez tajemnic”, polecam jako uzupełnienie tła przygód Adama Berga.
Dziękuję Autorowi i Wydawnictwu Skarpa Warszawska za możliwość objęcia patronatem tej niezwykłej historii.